Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na 12. posiedzeniu, 28 maja 2020 r., na podstawie projektu rządowego, ma na celu poprawę warunków kształcenia i zwiększenie liczby lekarzy specjalistów. Przewiduje m.in. szybsze przystępowanie lekarzy do egzaminów. Zostaną dopuszczone do niegoosoby, które ukończyły 10 semestrów z 6-letnich jednolitych studiów na kierunku lekarskim lub 8 semestrów z 5-letnich jednolitych studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym. Egzamin będzie zawierał 70% pytań wybranych z publikowanej na stronie Centrum Egzaminów Medycznych bazy pytań i 30% nowych. Ustawa wprowadza zmiany dotyczące stażu podyplomowego. Staż, trwający nie krócej niż 12 miesięcy, będzie składał się z części stałej i zindywidualizowanej, złożonej z 3 wybranych dziedzin medycyny, a ponadto ze szkoleń w określonym w ustawie zakresie. Wprowadzono obowiązek wypełniania przez stażystę elektronicznej karty stażu podyplomowego za pomocą Systemu Monitorowania Kształcenia Pracowników Medycznych.

Nowela wprowadza nowe procedury realizacji szkolenia specjalizacyjnego we wszystkich dziedzinach medycyny oraz naboru lekarzy na specjalizacje, uwzględniając możliwość dostępu do wolnych miejsc specjalizacyjnych w skali kraju oraz ich rozdział pomiędzy lekarzy przystępujących do postępowania konkursowego na miejsca rezydenckie i pozarezydenckie. Wniosek o odbycie szkolenia może zawierać do 15 wariantów wyboru, obejmującego wskazanie dziedziny medycyny, województwa i trybu szkolenia. Nabór na szkolenia specjalizacyjne, z wykorzystaniem SMK, ma prowadzić Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (CMKP). Wprowadzono nowe rozwiązania, jak lista rankingowa ogłaszana w SMK czy list intencyjny, w przyznawaniu punktów przy kwalifikowaniu na specjalizacje. Z kolei kierownikowi specjalizacji przyznano za pełnioną funkcję dodatek do wynagrodzenia (500 zł za 1. lekarza odbywającego specjalizację i 500 zł za kolejnego).Wprowadzono ponadto nowy, nieobligatoryjny egzamin państwowy – egzamin modułowy, do którego będzie można przystąpić po zakończeniu 1. roku modułu podstawowego lub specjalistycznego w danej dziedzinie medycyny.

Nowela przewiduje również uproszczenie trybu zatrudniania lekarzy specjalistów cudzoziemców spoza UE i nową ścieżkę nostryfikacji ich dyplomów. Będą oni musieli zaliczyć z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy organizowany przez Centrum Egzaminów Medycznych. Zmieniono ponadto przepisy dotyczące przeprowadzania eksperymentu medycznego.

Komisja Zdrowia proponowała wprowadzenie do ustawy 23 poprawek. Izba w wyniku głosowania przyjęła nowelę z 22 poprawkami (97 głosów za, 2 wstrzymujące się). Jedna z nich ma na celu rezygnację z uproszczonego trybu przyznawania prawa do wykonywania zawodu cudzoziemcowi niebędącemu obywatelem państwa członkowskiego UE. Jak napisano w uzasadnieniu, „przyjęte w ustawie rozwiązania uznano za nieprzekonujące, zarówno w zakresie zasad przyznawania tej grupie prawa do wykonywania zawodu, jak i skutków dla polskiego systemu ochrony zdrowia”. Senat za kontrowersyjne uznał też rozwiązanie polegające na przedstawianiu listu intencyjnego przez kandydata na szkolenie specjalizacyjne i przyjął poprawkę likwidującą go. Kolejna zmiana wydłuża do 14-dni urlop szkoleniowy dla lekarzy przed egzaminem specjalizacyjnym. Przywrócono też zapis z projektu rządowego dotyczący tzw. klauzuli sumienia. Oznacza to, że lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z pewnymi zastrzeżeniami, ale ma obowiązek odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący zawód na podstawie stosunku pracy albo w ramach służby ma ponadto obowiązek powiadomienia o tym na piśmie przełożonego. Z kolei podmiot leczniczy, w ramach działalności którego powstrzymano się od wykonania świadczenia zdrowotnego, jest obowiązany wskazać lekarza lub podmiot, który zapewni możliwość wykonania tego świadczenia.

Do senackich poprawek ustosunkują się teraz posłowie.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych oraz ustawy o scalaniu i wymianie gruntów

Izba 97 głosami, przy 1 – przeciw, zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy i upoważniła senatora Adama Szejnfelda do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.

Projekt ustawy, przygotowany z inicjatywy Komisji Ustawodawczej, dostosowuje przepisy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 kwietnia 2019 r. (sygn. akt SK 21/17). Umożliwia stwierdzanie, że decyzja o zatwierdzeniu projektu scalania gruntów została wydana z naruszeniem prawa. Dzięki temu osoba poszkodowana będzie mogła żądać odszkodowania. Obecnie do postępowań dotyczących wzruszenia decyzji ostatecznych nie stosuje się odpowiednich przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, jeżeli od dnia, w którym decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów stała się ostateczna, upłynęło 5 lat.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego

Senat w wyniku głosowania przyjął projekt ustawy i upoważnił senatora Wadima Tyszkiewicza do reprezentowania Izby w dalszych pracach nad nim (50 głosów za, 46 – przeciw, 2 wstrzymujące się). Inicjatorką zmian była Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Projekt ustawy zakłada, że o zawieszeniu w czynnościach służbowych oskarżonych: wójta, burmistrza, prezydenta miasta, ich zastępców i pierwszych zastępców będzie decydował sąd, a nie jak obecnie – prokurator. Sąd miałby 24 godziny na rozpatrzenie wniosku prokuratora o zastosowanie środka zapobiegawczego i nie więcej niż 7 dni na rozpatrzenie zażalenia na postanowienie dotyczące zawieszenia w czynnościach służbowych, tak jak w przypadku zażalenia na tymczasowe aresztowanie.Doprecyzowano ponadto właściwość sądu rozpoznającego sprawę o zawieszeniu w czynnościach służbowych. Ma być to sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzone jest postępowanie, a w wypadkach niecierpiących zwłoki także inny sąd rejonowy.

Poprawki Senatu do ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19

Ustawa, uchwalona przez Sejm podczas 12. posiedzenia, 4 czerwca 2020 r., na podstawie projektu rządowego, przewiduje, że przedsiębiorcy, w tym z sektora podstawowej produkcji rolnej, dotknięci skutkami pandemii będą mieli możliwość zaciągnięcia kredytów o obniżonym oprocentowaniu. Dopłaty będą wypłacane przez Bank Gospodarstwa Krajowego ze środków nowo utworzonego Funduszu Dopłat do Oprocentowania. Środki funduszu mają pochodzić m.in. z wpłat z budżetu państwa, odsetek od lokat okresowo wolnych środków w bankach, z wpływów z inwestycji środków w papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski czy z wpłat z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Pomoc w formie dopłat do odsetek kredytów będzie można łączyć np. z pomocą de minimis czy gwarancjami. Umowy kredytu z dopłatą będą mogły być zawierane do 31 grudnia 2020 r.

Wprowadzane przepisy dotyczące wakacji kredytowych umożliwią zawieszenie spłaty kredytu maksymalnie do 3 miesięcy. Dotyczyć ono będzie też osób, które straciły pracę lub główne źródło dochodu po 13 marca 2020 r.

Ustawa wprowadza także przepisy chroniące polskie przedsiębiorstwa przed wrogimi przejęciami przez inwestorów spoza UE. Transakcje nabycia znacznej liczby udziałów w krajowych firmach, np. związanych z produkcją energii elektrycznej, gazu, paliw, leków, zajmujących się przetwórstwem żywności, będą kontrolowane przez UOKiK. Ochrona obejmie przedsiębiorstwa, których przychód na terenie Polski przekroczył 10 mln euro.

Ustawa zawiera ponadto zmiany mające wesprzeć budżety jednostek samorząd terytorialnego (tzw. tarcza samorządowa). Przewiduje złagodzenie reguły finansowej. Pozwoli również wcześniej przekazać gminom raty w części oświatowej. Samorządy będą mogły przeznaczyć pieniądze z tzw. funduszu korkowego na przeciwdziałanie COVID-19 i wywołanych nim sytuacji kryzysowych. Bogate samorządy nie będą musiały wpłacać rat za „janosikowe” w czerwcu i w lipcu, ale w równych ratach od sierpnia do grudnia 2020 r. wraz z ratami należnymi za te miesiące.

„Tarcza 4.0” przyznaje przedsiębiorcom, którzy zostali dotknięci kryzysem, możliwość zwolnienia z części opłaty za użytkowanie wieczyste. Przesuwa też termin płatności tegorocznej raty za użytkowanie wieczyste na 31 stycznia 2021 r. Prawo do zwolnienia firm z części opłat otrzymały również samorządy.

Ustawa zakłada także możliwość skorzystania z wakacji kredytowych – maksymalnie do 3 miesięcy. Wydłuża do 28 czerwca 2020 r. okres, w którym przysługuje zasiłek opiekuńczy. Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, określić dłuższy okres pobierania zasiłku opiekuńczego niż wskazany dla poszczególnych grup osób uprawnionych i w zależności od funkcjonowania poszczególnych placówek.

„Tarcza 4.0” przewiduje też ułatwienia przy przetargach dotyczących zamówień publicznych, m.in. obniża koszty udziału wykonawców w przetargach, postępowania o szacunkowej wartości powyżej progów unijnych zwalnia z obowiązku żądania wadium, wprowadza obowiązek zapłaty wynagrodzenia w częściach lub udzielania zaliczek w wypadku dłuższych umów (powyżej 12 miesięcy) o udzielenie zamówienia publicznego, znosi obowiązek nakładania kar umownych, jeżeli dana firma nie może wykonać zlecenia w związku z pandemią. Ustala też wysokość zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wysokości nieprzekraczającej 5% wartości kontraktu.

Nowe przepisy usprawniają wdrożenie Pracowniczych Planów Kapitałowych i rozszerzają zakres przeznaczenia środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, m.in. podmioty, które poniosły wydatki w związku z realizacją zadań związanych ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką i zwalczaniem skutków choroby COVID-19, będą mogły otrzymać zwrot wydatków z tego funduszu.

Ustawa rozszerza ponadto możliwości zdalnego przeprowadzania niektórych czynności postępowania karnego, m.in. przesłuchania świadków, udziału podejrzanego w posiedzeniu w sprawie zastosowania tymczasowego aresztowania, zdalnego uczestnictwa w rozprawie. Ustawa wprowadza również uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, umożliwiające dłużnikowi podjęcie negocjacji z wierzycielami bez konieczności formalnego otwierania postępowania przez sąd, ale z jednoczesną ochroną przed egzekucją prowadzoną przez wierzycieli, działających indywidualnie.

Zgodnie z ustawą starostowie będą mogli udzielić jednorazowej pożyczki (do 5 tys. zł) na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej lub statutowej organizacji pozarządowej, m.in. związkom wyznaniowym, stowarzyszeniom jednostek samorządu terytorialnego czy spółdzielniom socjalnym.

Ustawa wprowadza również rozwiązania dotyczące rynku pracy, m.in. umożliwiające obniżenie wymiaru czasu pracy, ograniczające wysokość wypłacanych odpraw i odszkodowań. Doprecyzowuje też zasady wykonywania pracy zdalnej.

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Budżetu i Finansów Publicznych wniosły o wprowadzenie 100 poprawek do ustawy, ich mniejszość – 10. Podczas debaty zgłosili je też senatorowie: Grzegorz Bierecki, Ryszard Bober, Jacek Bury, Artur Dunin, Zygmunt Frankiewicz, Beniamin Godyla, Agnieszka Gorgoń-Komor, Janusz Gromek, Danuta Jazłowiecka, Kazimierz Kleina, Agnieszka Kołacz-Leszczyńska, Wojciech Konieczny, Tadeusz Kopeć, Jan Filip Libicki, Gabriela Morawska-Stanecka, Adam Szejnfeld, Ryszard Świlski i Wadim Tyszkiewicz. Senat wprowadził 126 spośród 155 zgłoszonych ogółem poprawek do ustawy. Uznał m.in., że dopłaty powinny być dokonywane do kredytów, w odniesieniu do których nie ma zaległości w spłacie. Podmiotem udzielającym dopłaty, stanowiącej pomoc publiczną dla przedsiębiorcy, powinien być, zdaniem Senatu, Bank Gospodarstwa Krajowego. Senatorowie poparli także szereg poprawek związanych z restrukturyzacją kredytów, mających zapobiegać kryzysom w małych bankach spółdzielczych. Izba opowiedziała się za tym, by samorządy przez wszystkie miesiące, w których straciły co najmniej 20% dochodów w stosunku do analogicznego okresu 2019 r., nie płaciły tzw. janosikowego. Senat postanowił również, aby do dochodów, które jednostka samorządu terytorialnego może uzyskać, nie zaliczać skutków finansowych udzielenia ulg podatkowych i ulg w spłacie zobowiązań podatkowych na podstawie przepisów szczególnych, wydanych w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo stanu klęski żywiołowej. Izba wprowadziła także poprawki, które umożliwią odliczenia podatnikom wspierającym podmioty wykonujące działalność leczniczą, Agencję Rezerw Materiałowych i Centralną Bazę Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych w związku z epidemią COVID-19, jeśli przekazanie darowizny nastąpiło z udziałem organizacji pożytku publicznego. Senat uznał też, że szeroko rozumiane instytucje kultury powinny mieć możliwość uzyskania świadczeń na rzecz ochrony swoich miejsc pracy. Wprowadził ponadto poprawki rozszerzające możliwość korzystania z rozwiązań zawartych w „tarczy 4.0” przez organizacje pozarządowe. Przesunął również o 1 rok termin wprowadzania pracowniczych planów kapitałowych w jednostkach samorządu terytorialnego. Senatorowie zdecydowali także o dodaniu rozwiązania zwiększającego przejrzystość zamówień udzielanych w związku z pandemią. Inne poprawki Senatu dotyczą ochrony polskich firm przed wrogim przejęciem. Izba zdecydowała również, aby limit odprawy, odszkodowania albo innego świadczenia wypłacanego w związku z rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie ustawy nie miał zastosowania wobec osób powyżej 65. roku życia i  przechodzących na emeryturę w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Wprowadziła też poprawkę ograniczającą możliwość składania wniosków o zawieszenie wykonania umowy kredytowej najpóźniej do 30 września 2020 r. Oświadczenie o utracie pracy albo źródła dochodów kredytobiorca, ubiegający się o zawieszenie wykonania umowy kredytowej,  ma składać pod rygorem odpowiedzialności karnej. Izba uznała ponadto, że zmiana przepisów kodeksów: wykroczeń, karnego i postępowania karnego, postępowania cywilnego, prawa o ustroju sądów powszechnych oraz prawa budowlanego nie powinna następować w trybie tzw. tarczy 4.0 i wykreśliła z niej przepisy zmieniające te ustawy. Przyjęła również szereg poprawek doprecyzowujących.

Do zmian wprowadzonych przez Senat ustosunkuje się teraz Sejm.

Uchwała o znaczeniu edukacji europejskiej

Izba 51 głosami, przy 45 – przeciw i 1 wstrzymującym się, podjęła uchwałę, w której apeluje o wzmożenie istniejących działań i podejmowanie nowych inicjatyw na rzecz edukacji o Unii Europejskiej, w tym również o ojcach założycielach projektu europejskiego: Konradzie Adenauerze, Alcide de Gasperi i Robercie Schumanie. Jak wyjaśniono, chodzi o intensyfikację popularyzowania wiedzy o integracji europejskiej i objęcie nią wszystkich grup wiekowych i zawodowych oraz wszystkie regiony kraju. „Edukacja dla Europy to nauczanie o funkcjonowaniu w zjednoczonej Europie i korzystaniu z jej dobrodziejstw, a także o wspólnych, inspirowanych przez chrześcijaństwo, wartościach cywilizacji europejskiej, ich wzmacnianiu i kultywowaniu” – napisano w uchwale. Apel skierowany jest do wszystkich jednostek nauczania i wychowania, nauczycieli i wychowawców, samorządów wszystkich szczebli, organizacji pozarządowych i mediów.

Projekt uchwały został wniesiony przez senatora Michała Kamińskiego.